بارنامه نوعی قرارداد و سند مالکیت برای کالا محسوب می‌شود و طی این قرارداد که شامل اطلاعات کالا مانند وزن، نوع کالا، مشخصات وسیله نقلیه و راننده می‌شود، حمل و نقل کالا صورت می‌گیرد. گاهی لازم است برای آگاهی از صحت این اطلاعات از بارنامه خود استعلام بگیرید. نحوه استعلام بارنامه رابطه مستقیمی به نوع بارنامه (الکترونیکی یا کاغذی) و شیوه انجام آن دارد. امروزه استعلام بارنامه الکترونیکی نسبت به روش سنتی آن (کاغذی) متداول‌تر است. در ادامه این مقاله از وب سایت سرعت سیر جنوب به معرفی و بررسی انواع روش‌های استعلام بارنامه می‌پردازیم.
بارنامه چیست؟
قبل از اینکه به بررسی نحوه استعلام بارنامه کامیون و انواع روش‌های استعلام بارنامه الکترونیکی بپردازیم، بهتر است بدانیم بارنامه چیست و چه کاربردی دارد. بارنامه یا به اختصار BOL یک قرارداد برای حمل و نقل کالا میان شخص فرستنده و گیرنده کالا است که به منظور سهولت در مدیریت هرچه بهتر حمل و نقل کالا اجرا می‌شود. بارنامه حاوی اطلاعات مربوط به کالا، وسیله نقلیه و شخص راننده است که در صورت استعلام صحت بارنامه، این اطلاعات نمایش داده می‌شود.
مقاله پیشنهادی: چگونه بارنامه الکترونیک خود را بررسی کنیم؟
نحوه استعلام بارنامه
بارنامه بر اساس وسیله نقلیه حمل کننده و در برخی موارد نوع کالای حمل شده به شکل‌های مختلفی صادر می‌شود. بارنامه کامیون، قطار، هواپیما، کشتی و ... از انواع مختلف صدور بارنامه است. برای استعلام صحت بارنامه یا استعلام صدور بارنامه در هر یک از وسایل نقلیه ذکر شده روش‌های متعددی وجود دارد که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و به منظور سهولت در امور حمل و نقل نحوه استعلام بارنامه امروزه متفاوت از گذشته انجام می‌شود.
استعلام بارنامه به صورت الکترونیکی
همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم، امروزه از روش استعلام بارنامه الکترونیکی استفاده می‌شود و استعلام بارنامه به صورت کاغذی و سنتی تقریبا از بین رفته است. برای استعلام صحت بارنامه یا استعلام صدور بارنامه به صورت آنلاین، نرم‌افزارهای تحت وب و اپلیکیشن‌های موبایل طراحی و توسعه داده شده‌اند و متقاضی استعلام بارنامه با مراجعه به این سامانه‌ها و وارد کردن اطلاعات مورد نظر می‌تواند به راحتی استعلام خود را دریافت کند.
انواع روش‌های استعلام بارنامه
با استعلام صدور بارنامه، اطلاعات کامل و مشخصی را مشاهده می‌کنید که در هنگام ثبت بارنامه آن را وارد سامانه کرده‌اید. به دلیل کامل بودن این اطلاعات، روش‌های متعددی برای استعلام صحت بارنامه وجود دارد. نحوه استعلام بارنامه صادر شده به صورت آنلاین و مجازی است و نیازی نیست برای استعلام به سازمان یا ارگان خاصی مراجعه کنید. برای استعلام بارنامه الکترونیکی، می‌توانید با مراجعه به سامانه جامع سازمان راهداری و حمل نقل به آدرس smartcard.rmto.ir، استعلام بارنامه خود را از طریق روش‌های زیر دریافت کنید.
استعلام بارنامه با کد رهگیری
هنگام ثبت و صدور بارنامه، سیستم یک کد رهگیری به شما می‌دهد که با استفاده از این کد استعلام بارنامه امکان مشاهده اطلاعات بار و استعلام صحت بارنامه وجود دارد. به منظور استعلام بارنامه با کد رهگیری و نگهداری از این کد، بلافاصله پس از دریافت آن از سامانه استعلام، از آن پرینت بگیرید. کد رهگیری بارنامه از سمت سازمان حمل و نقل صادر می‌شود و تاییدی بر ثبت بارنامه به صورت الکترونیکی است.
استعلام بارنامه با شماره بارنامه
یکی دیگر از اطلاعاتی که هنگام صدور بارنامه به شما داده می‌شود، شماره بارنامه یا رسید بارنامه است. این شماره مانند یک سند رسمی عمل می‌کند و اطلاعات کاملی در مورد بار و کالای حمل شده ارائه می‌دهد. استعلام بارنامه با شماره بارنامه مواردی مانند اثبات مالکیت کالا، پیگیری حمل بار و انجام امور گمرکی را شامل می‌شود.
استعلام تعداد بارنامه با کد ملی
استعلام و پیگیری بارنامه از طریق کد ملی، رایج ترین نوع استعلام بارنامه است. هنگام وارد کردن کد ملی از صحت و درستی آن اطمینان حاصل کنید. برای استعلام بارنامه از طریق کد ملی، به قسمت استعلام‌های الکترونیک سامانه راهداری مراجعه کنید. استعلام تعداد بارنامه با کد ملی به تعداد بارنامه صادر شده بر روی هر کد ملی بستگی دارد که هنگام استعلام تعداد بارنامه با کد ملی درون سامانه، اطلاعات کاملی راجع به هر بارنامه به شما داده می‌شود. برای دریافت کد استعلام آخرین بارنامه در روش استعلام از طریق کد ملی به سامانه استعلام بارنامه مراجعه کنید.
استعلام بارنامه با شماره پلاک
شماره پلاک و مشخصات وسیله نقلیه حمل کننده بار، هنگام صدور بارنامه در سیستم ثبت می‌شود. استعلام بارنامه با شماره پلاک اطلاعات کاملی در مورد راننده و وسیله نقلیه به شما می‌دهد. در پلیس راه‌ها و گمرک‌ها استعلام بارنامه با شماره پلاک نسبت به سایر روش‌ها مرسوم تر است.
استعلام بارنامه با شماره پرونده
هر بارنامه هنگام صدور دارای یک شماره پرونده است. شماره پرونده برای بارنامه مانند یک کد ملی عمل می‌کند و برای هر پرونده یک شماره اختصاصی در سیستم ایجاد می‌شود که امکان استعلام بارنامه را به شخص متقاضی استعلام می‌دهد. همانند شماره پرونده، کد استعلام بارنامه نیز با بارنامه‌های دیگر متفاوت است.
استعلام بارنامه شامل چه اطلاعاتی است؟
نحوه استعلام بارنامه کامیون در تمامی انواع آن به یک صورت انجام می‌گیرد و تنها تفاوت در نوع بارنامه و نحوه حمل و نقل کالا است. همان‌طور که دانستیم بارنامه مانند یک شناسنامه عمل می‌کند و اطلاعاتی راجع به بار و وسیله نقلیه ارائه می‌دهد. اطلاعات درج شده در هر بارنامه با بارنامه دیگر متفاوت است و نسبت به کالا و روش حمل نقل متفاوت است. هنگام استعلام بارنامه اطلاعات زیر به شما نمایش داده می‌شود:
- اطلاعات جامع بار از جمله نوع بار، وزن، تعداد، نوع بسته‌بندی و ..
- اطلاعات ارسال کننده بار مانند اسم، آدرس و اطلاعات تماس
- مشخصات و اطلاعات متصدی بار و نمایش کارکرد استعلام بارنامه راننده
- مشخصات تحویل گیرنده بار مانند اسم، آدرس و اطلاعات تماس
- آدرس دقیق مبدا و مقصد، تاریخ خروج از پایانه و ساعت تخلیه بار
- اطلاعات و مشخصات خودرو حمل کننده بار
- اطلاعات مالی مانند هزینه بار و دستمزد راننده، بیمه و حق کمیسیون
- اطلاعات و مشخصات ثبت بارنامه به منظور پیگیری و استعلام مجدد بارنامه در صورت نیاز
مزایای استعلام بارنامه
استعلام صحت بارنامه به منظور سهولت در حمل و نقل و بهبود عملکرد جابجایی بار صورت می‌گیرد. استعلام بارنامه برای فرستنده بار، گیرنده بار و همچنین صاحب بار مزایای متعددی دارد. برخی از مزایای گرفتن استعلام بارنامه عبارت‌اند از:
رهگیری و ردیابی بار
یکی از مهم‌ترین مزایای استعلام بار، اطلاع از وضعیت و موقعیت کالا به صورت لحظه‌ای است. این امر تاخیر در تحویل کالا را کاهش می‌دهد. ردیابی لحظه‌ای بار به شما این امکان را می‌دهد برای دریافت بار، برنامه ریزی دقیقی داشته باشید و به موقع آن را تحویل بگیرید.
افزایش امنیت و آسودگی خاطر
با استعلام بارنامه، امکان رصد لحظه‌ای بار وجود دارد. این امر باعث ایجاد اطمینان خاطر گیرنده بار می‌شود و نشان‌دهنده این است که محموله در مسیر صحیح قرار دارد و ایمن به مقصد می‌رسد. اطلاع دقیق از محل بار باعث آرامش و آسودگی خاطر گیرنده بار می‌شود و نگرانی‌های ناشی از سرقت، گم شدن یا آسیب رسیدن به بار را کاهش می‌دهد.
جلوگیری از سو استفاده و حل اختلافات
در صورت بروز هرگونه مشکل در حمل و نقل کالا، دریافت یا مسائل مالی، از بارنامه می‌توان به عنوان یک مدرک استفاده و همچنین از سو استفاده‌های شرکت‌های حمل و نقل و واسطه‌ها جلوگیری کرد.
اجرای قوانین و مقررات حمل و نقل
استعلام بارنامه به افراد اجازه ارتکاب جرم و نقض قوانین مربوط به حمل و نقل را نمی‌دهد و در صورت بروز چنین مشکلاتی با توجه به موارد نوشته شده در بارنامه نسبت به اجرای قوانین و مقررات برخورد می‌شود.
دسترسی آسان به اطلاعات
ماهیت اصلی بارنامه نمایش اطلاعات مربوط به بار و همچنین وسیله نقلیه حمل و نقل است. استعلام بارنامه به منظور دسترسی به اطلاعات محموله و وسیله نقلیه حمل و نقل امری رایج است که توسط پایانه‌های باربری انجام می‌شود.
قوانین و مقررات صدور، حمل و نقل و استعلام بارنامه
هنگام صدور بارنامه قوانین و مقرراتی با توجه به آن بارنامه وضع می‌شود که همه اشخاص مرتبط مانند صادر کننده بار، گیرنده بار و صاحب بار موظف به اجرای آنها هستند. در ادامه به بررسی این قوانین و مقررات می‌پردازیم.
قوانین صادر کننده بار
- تهیه و تنظیم بارنامه و تعیین هزینه دریافتی راننده توسط شرکت حمل و نقل
- برقراری سیستم آنلاین استعلام بارنامه در کنار روش سنتی
- صدور و ثبت بارنامه تحت پوشش بیمه
قوانین گیرنده بار
- تخلیه به موقع و سریع بار
- پرداخت کامل کرایه به راننده
- استعلام بارنامه برای رانندگان
- تخلیه ایمن و سلامت بار
قوانین صاحب بار
- ارسال دقیق آدرس محل و ساعت تخلیه بار
- استعلام بارنامه رانندگان در صورت لزوم
- بررسی مشخصات راننده پس از استعلام صحت بارنامه
سخن پایانی
استعلام بارنامه الکترونیکی یکی از فاکتور‌های مهم به منظور بهبود و سهولت در صنعت حمل و نقل کالا به شمار می‌آید. اجرای قوانین و مقررات مربوط به استعلام بارنامه برای همه افراد حاضر در این صنعت حائز اهمیت است. برای دریافت استعلام می‌توان از سامانه جامع راهداری استفاده کرد یا به صورت حضوری به مراکز و شرکت‌های حمل و نقل مواد نفتی مراجعه کرد.